Decentralizacja i współpraca – V Forum Samorządowe Polski 2050

29 marca 2025 roku w Legionowie odbyło się V Forum Samorządowe Polski 2050. Wydarzenie stanowiło platformę debaty o przyszłości i rozwoju samorządności w Polsce. W spotkaniu udział wzięło blisko 150 osób – przedstawicieli samorządów wszystkich szczebli z całego kraju, ekspertów, ministrów i parlamentarzystów a także sam lider Polski 2050 – Szymon Hołownia.

Spotkanie otworzył wicemarszałek Senatu RP Maciej Żywno, który zaakcentował kluczową rolę współpracy między samorządami, rządem a parlamentem w rozwoju lokalnych społeczności.

– Naszym celem jest pokazanie modelu współpracy między samorządami a administracją rządową i parlamentem. Dzisiejsze forum to przestrzeń do budowania tej współpracy w praktyce – podkreślił Maciej Żywno.

Bogdan Kiełbasiński, prezydent Legionowa, podkreślił wyjątkowość swojego miasta i przedstawił je jako symbolicznego miejsce, które może być przykładem dla całej Polski.

– Wierzę, że wariant legionowski – model współpracy samorządu lokalnego z rządem – może być wzorem dla całej Polski. Otwarty dialog z mieszkańcami daje konkretne efekty i nową jakość zarządzania – powiedział prezydent Kiełbasiński.

Istotne zmiany dla samorządów – ruszają ogromne środki

Minister Funduszy i Polityki Regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz przedstawiła planowane zmiany, które mają zasadniczo wpłynąć na rozwój samorządności w Polsce, w tym uruchomienie m.in. Funduszu Bezpieczeństwa i Obrony oraz środków Krajowego Planu Odbudowy (KPO) oraz funduszy europejskich, które stanowią istotny impuls dla inwestycji lokalnych. 

Samorządowa rewolucja już się dzieje – środki z KPO i polityki spójności trafiają do gmin i miast, dając samorządom moc sprawczą – przekazałą minister Pełczyńska Nałęcz – Ogromna sprawczość, podmiotowość samorządu, samorządowców, a tak naprawdę ludzi, których reprezentujecie, musi zostać utrzymana i my o to walczymy w Brukseli.

Jedną z najważniejszych propozycji jest „Ustawa samorządowa 2.0”, która zredefiniuje relacje między gminami a metropoliami.

Pracujemy nad ustawą samorządową 2.0. Ustawa rozwiąże jeden z największych problemów samorządów – konflikt między obwarzankami a metropoliami. To początek rewolucji, która da samorządom realne narzędzia do działania” – zakończyła minister Pełczyńska Nałęcz

Decentralizacja państwa i zwiększenie roli samorządów

Kulminacyjnym punktem forum było wystąpienie lidera Polski 2050 Szymona Hołowni. Podkreślił on potrzebę głębokiej decentralizacji oraz zwiększenia decyzyjności samorządów. W jego opinii samorządy powinny odgrywać kluczową rolę w polityce bezpieczeństwa państwa, szczególnie wobec obecnych wyzwań

– To, co możemy zrobić na dole, nie powinno być załatwiane na górze. Subsydiarność to zasada, która musi obowiązywać na każdym szczeblu władzy – zaznaczył Hołownia. – Koniec z PRL-owskim myśleniem o samorządach. Samorządy mają być partnerami, nie podwładnymi centrali. – dodał.

Zdaniem lidera Polski 2050 kluczowym elementem przyszłości Polski jest sprawiedliwy podział środków finansowych oraz szans rozwoju dla każdego regionu. Podkreślił on również rolę samorządów w tworzeniu strategii bezpieczeństwa państwa, szczególnie w kontekście aktualnych zagrożeń.

– Polska potrzebuje sprawiedliwego podziału środków i szans – każdy region, każda gmina musi czuć, że ma równe możliwości rozwoju – podkreślał lider Polski 2050 Szymon Hołownia. – Prawdziwa demokracja zaczyna się od silnych samorządów. Decentralizacja nie jest tylko postulatem – to warunek konieczny rozwoju i bezpieczeństwa Polski.

Debaty i ring samorządowy – przestrzeń do wymiany doświadczeń

Podczas forum odbyły się również dwa kluczowe wydarzenia debata samorządowa „Samorząd w Polsce po roku rządów koalicji demokratycznej 15 października” oraz „Ring samorządowy”. Debatowali w niej samorządowcy z różnych części Polski, którzy wymieniali się doświadczeniami i oceniali zmiany wprowadzane przez nowy rząd.

W ramach „Ringu samorządowego” ministrowie i wiceministrowie odpowiadali na pytania przedstawicieli samorządów dotyczące najbardziej palących kwestii lokalnych oraz polityki rządu wobec regionów.

– Uruchamiamy ogromne środki i zmieniamy wektor inwestycji. Patrzymy strategicznie – powstaje długookresowa strategia rozwoju polski – Otwierając tę część spotkania Katarzyna Pełczyńska Nałęcz. – jest 40 średnich miast, w które musimy zainwestować, rozwijać w nich transport. Dajemy energię na rozwój. Nie chodzi o to, żeby samorządy był tylko od wdrażania inwestycji, ale również od planowania inwestycji

Forum zakończyło się deklaracją dalszej współpracy oraz podkreśleniem konieczności stałego dialogu między samorządami a rządem dla skutecznego rozwiązywania lokalnych problemów i wzmacniania polskiej demokracji lokalnej.

W wydarzeniu wzięli także udział ministrowie i wiceministrowie reprezentujący Polskę 2050: Adrianna Porowska – Ministra ds. Społeczeństwa Obywatelskiego, Paweł Zalewski – Wiceminister Obrony Narodowej, Anna Radwan – Wiceminister Spraw Zagranicznych, Marta Cienkowska – Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Katarzyna Nowakowska –  Wiceminister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Andrzej Szeptycki – Wiceminister Edukacji i Nauki. Wśród uczestników znaleźli się także wojewodowie Agata Mróz-Sobczyk oraz Adam Rudawski.

• Osoby wspomniane w artykule:
• 
• 
• 
• 
• 
•